Isi Kandungan
- Pengenalan
- Keanggotaan Dewan Negara dan Dewan Rakyat dalam Parlimen
- Proses Penggubalan Undang – undang
- Penutup
- Rujukan
Huraikan
proses penggubalan undang-undang di parlimen dan keanggotaan Dewan Rakyat dan Dewan Negara dalam Parlimen.
Pengenalan
Konsep parlimen secara umum ialah jarak masa sesuatu
kerajaan terbentuk mulai tarikh pilihanraya hingga ke suatu pilihanraya seterusnya.Manakala
konsep parlimen secara khusus pula ialah parlimen merupakan badan perundangan tertinggi
yang diberi kuasa menggubal dan meluluskan undang – undang pada peringkat
persekutuan. Parlimen akan bersidang apabila dipanggil oleh Yang di-Pertuan Agong.
Persidangan Parlimen tidak boleh ditangguhkan enam bulan berselang diantara
mesyuarat akhir bagi satu penggal dengan mesyuarat pertama bagi penggal yang
akan datang. Parlimen akan kekal untuk selama lima tahun dari tarikh
mesyuaratnya yang pertama. Apabila genap lima tahun, Parlimen akan bubar dengan
sendirinya melainkan sebelum cukup tempoh ia dibubarkan oleh Yang di-Pertuan
Agong. Setelah Parlimen dibubarkan, pilihanraya umum akan diadakan dalam tempoh
60 hari dari tarikh pembubaran bagi semenanjung dan 90 hari bagi Sabah dan
Sarawak. Parlimen hendaklah dipanggil bersidang tidak lewat dari 120 hari
selepas tarikh pembubarannya. Semua mesyuarat Parlimen disusun dalam satu kalendar
yang dinamakan Takwin Parlimen. Kalendar ini dibahagi kepada lima bahagian dan
setiap penggal mengambil masa selama satu tahun. Parlimen tidak bersidang di
sepanjang penggal tetapi mengadakan mesyuarat sebanyak tiga atau empat kali
dalam satu penggal. Setiap satu mesyuarat mengambil masa selama dua minggu bagi
Dewan Rakyat, manakala Dewan Negara pula memakan masa selama satu minggu, kecuali
mesyuarat belanjawan yang mengambil masa selama lima atau enam minggu. Parlimen
Malaysia mengandungi tiga komponen utama iaitu Yang di-Pertuan Agong(YDPA), Dewan
Negara dan Dewan Rakyat.
Keanggotaan Dewan
Rakyat dan Dewan Negara dalam Parlimen
Yang di-Pertuan Agong
Yang
di-Pertuan Agong adalah komponen pertama dan merupakan komponen paling utama
dalam Parlimen Malaysia. Baginda tidak menghadiri diri dalam Persidangan
Parlimen. Yang di-Pertuan Agong hanya bertitah di pembukaan rasmi penggal
Parlimen. Baginda memiliki kuasa memanggil, membatal dan membubarkan Parlimen.
Dalam Melaksanakan kuasa-kuasa ini, baginda mendapat nasihat daripada Jemaah
Menteri.
Dewan Negara
Dewan Negara adalah komponen kedua dalam Parlimen
Malaysia. Ia juga merupakan Majlis Tertinggi atau Senat. Fungsi utama Dewan
Negara ialah membahaskan rang undang – undang dengan lebih halus dan
terperinci. Disamping itu, Dewan Negara membincangkan perkara – perkara yang
berkaitan dengan kepentingan umum.
Mengikut Perlembagaan Persekutuan Perkara 45, Dewan
Negara hendaklah dianggotai 70 orang ahli. Keanggotaan ini hendaklah terdiri 26
orang ahli yang dipilih dari 13 negeri iaitu dua orang wakil dari setiap negeri
dan dicalonkan oleh Dewan Undangan Negeri daripada bukan kalangan ahli
Dewan.Manakala 44 orang ahli lagi dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong(YDPA)
termasuk dua dari wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, satu dari Wilayah
Persekutuan Putrajaya dan satu dari Wilayah Persekutuan Labuan. Mereka yang
dilantik biasanya merupakan orang yang telah membuat jasa yang cemerlang dalam
perkhidmatan awam atau telah mencapai tahap kepujian dalam lapangan
professional, perundangan, perusahan, pertanian, kegiatan kebudayaan atau
perkhidmatan masyarakat atau yang mewakili kaum-kaum minoriti atau yang
mempunyai kebolehan mewakili kepentingan orang asli.
Seseorang ahli Dewan Negara akan memegang jawatan
selama tiga tahun iaitu satu penggal dan tidak terbatal keahlian dengan
pembubaran Parlimen. Tempoh maksimum jawatan ahli Dewan Negara berkhidmat bagi
seseorang ahli adalah selama enam tahun iaitu dua penggal. Ahli Dewan Negara
digelar Senator. Kelayakkan bagi seseorang ahli Dewan Negara mestilah warganegara
Malaysia. Mereka mesti berumur 30 tahun keatas dan dicalon oleh Dewan Undangan
Negeri atau dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. Seseorang ahli itu boleh
berhenti daripada menjadi ahli dengan menulis surat kepada Yang diPertua Dewan
Negara. Sekiranya seseorang ahli tidak hadir dalam setiap mesyuarat Dewan
Negara maka Dewan mengistiharkan tempat ahli tersebut sebagai kosong. Jika ahli
tidak hadir dalam tempoh tiga bulan selepas dipilih maka terhentilah beliau
daripada menjadi ahli Dewan. Jika berlaku kekosongan, ia hendaklah diisi
mengikut syarat-syarat yang terkandung dalam Perkara 54 Perlembagaan
Persekutuan. Tiap ahli Dewan Negara akan mengangkat sumpah sebelum mengambil
tempatnya di Dewan Negara.
Bagi mengendalikan perjalanan persidangan atau
Mesyuarat Dewan Negara, seorang Yang diPertua atau Timbalan Yang diPertua
dipilih dari kalangan ahli-ahli Dewan itu sendiri. Tugas utama Yang diPertua
adalah mempengerusikan sidang Dewan, menjaga tatatertib Dewan dan peraturan
dipatuhi, sebagai jurucakap Dewan dan memastikan bilangan mencukupi untuk
sidang dijalankan sekurang–kurangnya 10 orang. Jika seseorang ahli Dewan telah
terpilih maka beliau hendaklah berhenti menjadi ahli Dewan Negeri. Jika Yang
diPertua atau Timbalan Yang diPertua tidak hadir dalam persidangan Dewan Negara
maka tugas Yang diPertua boleh dilaksanakan oleh seorang ahli Dewan lain yang
dipilih mengikut peraturan Dewan Negara. Dewan Negara juga mempunyai Setiausaha
yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. Mengikut Perkara 68 Perlembagaan
Persekutuan,Dewan Negara tidak mempunyai kuasa menolak sesuatu rang undang-undang
yang telah diluluskan oleh Dewan Rakyat sebelum dikemukakan kepada Yang
di-Pertuan Agong untuk diperkenan. Namun begitu, Dewan Negara mempunyai kuasa
untuk menangguhkan sesuatu rang undang- undang sebagaimana yang tercatat dibawah
perlembagaan tersebut.
Dewan Rakyat
Dewan Rakyat adalah komponen ketiga dalam Parlimen
Malaysia. Ia merupakan satu majlis khas untuk rakyat menyuarakan hasrat dan
pendapat serta mendapatkan pembelaan menerusi wakil-wakil mereka. Kesemua ahli Dewan
Rakyat dipilih menerusi sistem pilihanraya pelbagai parti. Setiap ahli mewakili
satu kawasan pilihanraya iaitu kawasan pilihanraya Dewan Rakyat atau kawasan
Parlimen. Kawasan ini ditentukan melalui
pensempadanan kawasan pilihanraya yang dijalankan setiap lapan tahun sekali
setelah dicadangkan oleh Suruhanjaya Pilihanraya. Pensempadanan semula kawasan
ini hanya boleh diluluskan di Dewan Rakyat dengan mendapat sokongan daripada
sekurang – kurang dua pertiga ahli – ahli dewan. Ahli Dewan Rakyat tidak boleh
mewakili dua kawasan Dewan Rakyat atau menjadi ahli Dewan Negara dan ahli Dewan
Rakyat dalam tempoh waktu yang sama, atau menjadi ahli Dewan Negara mewakili
dua negeri atau menjadi ahli Dewan Negara secara perlantikan dan pilihan dalam
tempoh waktu yang sama.
Mengikut Perkara 46 Perlembagaan Persekutuan, Dewan
Rakyat hendaklah dianggotai oleh 209 ahli daripada 13 buah negeri dalam
Persekutuan, 11 ahli daripada Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, seorang ahli
daripada Wilayah Persekuan Labuan dan seorang ahli Wilayah Persekutuan
Putrajaya. Setiap warganegara yang bermastautin di Persekutuan Malaysia adalah
layak menjadi ahli Dewan Rakyat. Mereka hendaklah berumur tidak kurang daripada
21 tahun, hendaklah waras fikiran, bukan seorang muflis, tidak memegang sebarang
jawatan berpendapatan, tidak mempunyai rekod jenayah dan telah menyerahkan apa
– apa penyata perbelanjaan pilihanraya sebelum ini jika pernah bertanding. Melainkan
seseorang itu hilang kelayakkan menjadi ahli menurut perlembagaan itu atau
mengikut mana-mana undang-undang yang dibuat mengikut Perkara 48 Perlembagaan
tersebut. Sebelum memegang sebarang kerusi dalam Parlimen, setiap ahli
dimestikan mengangkat sumpah dihadapan Yang di – Pertua Dewan Rakyat. Ahli
tersebut hendaklah bersumpah atau berjanji bahawa mereka akan taat menjalankan
tugas – tugas mereka sebagai ahli Dewan sebaik yang mungkin dan taat setia
kepada Malaysia serta mematuhi, menjaga dan mempertahankan Perlembagaan. Tempoh
ahli Dewan Rakyat atau ahli Parlimen akan tamat apabila Parlimen dibubar. Tetapi,
mereka boleh berhenti dengan menulis surat kepada Yang Dipertua Dewan Rakyat. Seseorang
ahli Dewan Rakyat dianggap berhenti menjadi ahli jika beliau hilang kelayakan
mengikut Perkara 48 Perlembagaan Persekutuan.Seseorang ahli mana-mana Majlis
Parlimen boleh berhenti daripada menjadi ahli dengan mengutus surat yang
ditandatangani oleh ahli itu sendiri kepada Yang Dipertua Dewan Rakyat. Jika
seseorang ahli Parlimen tidak hadir pada setiap persidangan Majlis selama
tempoh enam bulan dengan tiada kebenaran Majlis maka Majlis hendaklah
mengistaharkan kerusinya kosong. Seseorang ahli mana-mana Majlis Parlimen yang
telah diberi kebenaran tidak hadir dalam persidangan Majlis Parlimen yang ianya
menjadi ahli maka ahli itu tidak boleh selama tempoh kebenaran itu menyertai
dengan apa juga cara,hal -ehwal dan urusan Majlis berkenaan.Setiap ahli Dewan
Rakyat akan mengangkat sumpah taat setia kepada negara ini dan juga
perlembagaannya sebelum mengambil tempatnya di Parlimen. Sebelum mengangkat
sumpah, seseorang ahli Dewan Rakyat layak mengambil bahagian dalam pemilihan
Yang Dipertua Dewan Rakyat.
Yang Dipertua Dewan Rakyat boleh dipilih sama ada
dikalangan ahli-ahli Dewan Rakyat ataupun seorang lain yang layak dipilih. Tugas
bagi Yang Dipertua adalah mempengerusikan Dewan Rakyat, menjadi jurucakap
Dewan, memastikan peraturan dan tatatertib dewan dipatuhi oleh ahli-ahli Dewan
Rakyat, memaklumkan kepada Suruhanjaya Pilihan Raya jika mempunyai kekosongan
kerusi dan memastikan sidang Dewan cukup untuk bersidang iaitu
sekurang-kurangnya 26 orang ahli Dewan tidak termasuk beliau. Jika Yang Dipertua
itu dipilih daripada orang yang bukan ahli Dewan Rakyat maka beliau dianggap
sebagai ahli tambahan Dewan. Namun demikian, beliau tidak layak dilantik
menjadi Perdana Menteri, Menteri-menteri, Timbalan Menteri dan Setiausaha
Parlimen. Beliau juga tidak boleh mengundi sebarang perbahasan di dalam Dewan
Rakyat kecuali jika undi penentu diperlukan sekiranya undi menyokong dan
membantah sama banyak. Seorang Timbalan Yang Dipertua juga perlu dilantik dan
beliau perlu dipilih dikalangan ahli-ahli Dewan Rakyat itu sendiri. Jika
kedua-dua Yang Diprtua dan Timbalan Yang Dipertua tidak hadir dalam persidangan
Dewan Rakyat maka tugas-tugas mereka boleh dijalankan oleh seorang ahli lain yang
dipilih mengikut Peraturan Dewan Rakyat. Seperti juga Dewan Negara,Dewan Rakyat
juga mempunyai seorang Setiausaha yang dilantik oleh Yang di- Pertuan Agong. Setiausaha
Dewan Rakyat menguruskan kelicinan pentadbiran Dewan. Beliau memegang jawatan
sehingga usia 60 tahun. Hanya penubuhan tribunal boleh memecat Setiausaha Dewan
Rakyat.
Proses Penggubalan
undang-undang di Parlimen
Menjalankan Kuasa
Perundangan
Kedua-dua Majlis Parlimen memainkan peranan penting
dalam proses perundangan. Parlimen membuat undang-undang mengikut peraturan
tertentu yang telah ditetapkan dalam Bab
5 Acara Perundangan Perlembagaan Persekutuan. Undang-undang dibuat melalui
beberapa peringkat tertentu. Jika seseorang Menteri bercadang hendak
membentangkan rang undang-undang di Parlimen maka beliau hendaklah merangka
dasar-dasar yang berkaitan dengan rang undang-undang tersebut dan kemudian
mengadakan perundingan dengan Jabatan Peguam Negara, Perbendaharaan dan
Jabatan-jabatan Kerajaan yang berkaitan. Jabatan Peguam Negara bertanggungjawab
menyediakan draf rang undang-undang tersebut. Apabila draf rang undang-undang
diluluskan oleh Jemaah Menteri maka ia akan dibentangkan oleh Menteri berkenaan
di dalam kedua-dua Majlis Parlimen. Rang undang-undang tersebut akan melalui
empat peringkat sebelum ia diluluskan iaitu Bacaan Kali Pertama, Bacaan Kali
Kedua, Peringkat Jawatankuasa dan Bacaan Kali Ketiga. Kebanyakkan undang –
undang hanya memerlukan sokongan majority mudah untuk diluluskan.Namun , dalam
beberapa keadaan, majority dua pertiga adalah diperlukan seperti dalam hal –
hal berkaitan meminda perlembagaan.Setelah diluluskan oleh Dewan Rakyat rang
undang – undang itu kemudiannya dihantar ke Dewan Negara dan tiga bacaan yang
diterangkan sebelum ini akan dilakukan
sekali lagi.
Ø Bacaan
Kali Pertama
Bacaan Kali Pertama adalah untuk memperkenalkan rang
undang – undang tersebut. Di peringkat ini ,Menteri akan mengemukakan rang
undang-undang yang berkenaan kepada semua ahli Dewan Rakyat.Setiausaha Dewan
Rakyat akan membacakan tajuk ringkas rang undang-undang tersebut. Selepas itu, Menteri
akan mengumumkan masa untuk Bacaan Kali Kedua dan Bacaan Kali Ketiga kepada
ahli Dewan Rakyat.
Ø Bacaan
Kali Kedua
Bacaan Kali Kedua adalah untuk dibincang dan dibahas
oleh ahli – ahli yang berhormat. Peringkat ini merupakan yang sangat penting
dalam proses membuat undang-undang. Diperingkat ini, rang undang-undang akan
dibahaskan secara terperinci oleh ahli-ahli Dewan Rakyat. Perbahasan ini akan
ditumpukan kepada aspek kebaikan ,keburukan, kesan dan pengaruh undang-undang
berkenaan kepada rakyat dan negara. Menteri bertanggungjawab untuk menerangkan
dan menjelaskan ke atas sebarang pertanyaan yang diajukan oleh Wakil-Wakil
Rakyat mengenai rang undang-undang yang diperbahaskan. Suara majority 2/3 Dewan
perlu untuk meluluskan rang undang-undang ini. Selepas peringkat ini, rang
undang-undang berkenaan akan dibincang di Peringkat Jawatankuasa.
Ø Peringkat
Jawatankuasa
Fasal-fasal yang terkandung dalam rang undang-undang
akan disemak secara terperinci mengikut urutan dan susunannya oleh satu
jawatankuasa.Dalam peringkat ini,jawatankuasa berkuasa untuk membuat pindaan ke
atas rang undang-undang jika didapati rang undang-undang perlu dipinda.
Ø Bacaan
Kali Ketiga
Rang undang-undang yang telah disemak oleh
Jawatankuasa akan dibaca semula oleh Menteri yang berkenaan kepada ahli-ahli
Dewan Rakyat untuk mendapatkan kelulusan Dewan tersebut. Rang undang-undang
akan dibentangkan di Dewan Negara selepas ia diluluskan oleh Dewan Rakyat. Rang
undang-undang ini kemudiannya akan dibahas oleh Dewan Negara. Rang
undang-undang akan dibaca untuk kali pertama, kedua dan ketiga di Dewan Negara
kemudian diluluskan. Rang undang-undang akan dipersembahkan ke bawah Duli Yang
Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong selepas ia diluluskan oleh
kedua-dua Majlis Parlimen untuk persetujuan Baginda. Rang undang-undang secara
rasminya menjadi undang-undang selepas diperkenankan oleh Yang di-Pertuan
Agong. Semua undang-undang perlu diwartakan kepada masyarakat umum sebelum
berkuatkuasa dalam Persekutuan.Undang-undang akan dikuatkuasakan apabila
diwartakan. Namun begitu, tarikh penguatkuasaannya ditentukan oleh
undang-undang itu sendiri. Proses yang dilaksanakan ini membuktikan bahawa
sesuatu rang undang-undang perlu dibahas secara terperinci supaya ia dapat
dikuatkuasakan dengan adil dan saksama.
Penutup
Parlimen mempunyai tiga komponen utama iaitu Yang
di-Pertuan Agong (YDPA), Dewan Negara dan Dewan Rakyat. Yang di – Pertuan Agong
(YDPA) merupakan komponen tertinggi di dalam Parlimen dikuti oleh Dewan Negara
dan Dewan Rakyat. Yang di – Pertuan Agong ( YDPA) mempunyai kuasa merasmi,
memanggil dan membubarkan Parlimen mengikut budi bicara Baginda. Selain itu ,
Baginda juga mempunyai kuasa untuk melantik ahli Dewan. Dewan Negara dan Dewan
Rakyat boleh dianggotai dengan memenuhi syarat dan peruntukan yang telah
dinyatakan dalam Perlembagaan Persekutuan. Sekiranya syarat dan peruntukan yang
telah dinyatakan dalam Perlembagaan Persekutuan tidak dipatuhi maka seseorang
itu akan hilang kelayakkan menjadi ahli menurut Perlembagaan itu atau mengikut
mana – mana undang – undang yang dibuat mengikut Perkara 48 Perlembagaan
Persekutuan tersebut. Kedua – dua Majlis Parlimen memainkan peranan penting
dalam proses perundangan. Parlimen membuat undang – undang mengikut peraturan
tertentu yang telah ditetap dalam Bab 5 Acara Perundangan Perlembagaan
Persekutuan. Sesebuah undang – undang yang ingin dicadangkan mestilah disediakan
rangkanya terlebih dahulu menteri berkenaan dan dibantu oleh Jabatan Peguam
Negara. Rangka tersebut dikenali sebagai rang undang – undang dan dibahas oleh
ahli – ahli Dewan Rakyat kemudian Dewan Negara.Rang undang – undang ini perlu
melalui beberapa peringkat dalam persidangan Dewan iaitu Bacaan Kali Pertama
untuk memperkenalkan rang undang – undang tersebut, Bacaan Kali Kedua untuk
membincangkan dan membahas rang undang – undang dari segi dasar oleh ahli –
ahli Yang Berhormat, Peringkat Jawatankuasa untuk membincangkan secara mendalam
dan Bacaan Kali Ketiga untuk membahaskan semula rang undang – undang tersebut
dengan pindaan terperinci oleh Jawatankuasa Dewan. Sekiranya diluluskan, Dewan
Negara akan mengulang kembali proses – proses seperti di Dewan Rakyat. Kemudian
rang undang –undang tersebut akan dihantar kepada Duli Yang Maha Mulia Yang
di-Pertuan Agong untuk mendapat perkenaan Baginda dan rang tersebut akan
diwartakan dalam Warta Kerajaan untuk ditandatangani kerajaan dan
dikuatkuasakan. Kesimpulannya, sesebuah rang undang – undang itu perlu melalui
banyak peringkat sebelum diluluskan dan dikuatkuasaka.
Rujukan
- Buku
Kenegaraan Malaysia, Teks Pengajian Tinggi Fajar Bakti, Ruslan Zainudin,
Mohd Mahadee Ismail dan Zaini Othman.
Sumber: Pelajar yang mengambil subjek pengajian Malaysia ini.
